„Memorijako drom (Ślady pamięci)” to film dokumentalny stworzony na podstawie doświadczeń uczestników europejskiego projektu TRACER. Zostanie on zaprezentowany 7 października 2024 r. studentom kierunków Socjologii edukacji pozaszkolnej i polityki społecznej (prof. Maria Teresa Tagliaventi) oraz na wydziale Pedagogiki międzykulturowej (prof. Ivana Bolognesi).
„Pozostawiając ślad. Badania w działaniu z młodzieżą romską i nieromską między historią, pamięcią i teraźniejszością” to tytuł książki, która zawiera proces i wyniki europejskiego projektu TRACER.
Została ona zaprezentowana w Polsce (Kraków), Portugalii (Braga) i we Włoszech (Bolonia) przez autorów: Luca Bravi (Uniwersytet we Florencji), Maria José Casa-Nova, Maria Alfredo Moreira (Uniwersytet w Minho), Maria Teresa Tagliaventi (Uniwersytet w Bolonii).
Międzynarodowa konferencja TRACER „Pozostawiając ślad: Młodzież romska i nieromska między pamięcią a teraźniejszością” miała na celu rozpowszechnienie wyników projektu, oraz widocznych rezultatów (badania bibliograficzne, murale, obrazy, filmy, graffiti, wywiady, książka), jak i pod względem niewidocznych (lub niematerialnych) rezultatów, takich jak szkolenia, które były wynikiem całego procesu badań partycypacyjnych.
Po zakończeniu różnych działań (warsztatów artystycznych i edukacyjnych, szkoleń, wydarzeń publicznych...) wszystkie grupy przygotowały krótkie filmy wideo skierowane do rówieśników w celu szerszego promowania projektu i jego celów.
Niektóre grupy zdecydowały się nakręcić film przedstawiający ogólne działania prowadzone w ramach projektu na poziomie lokalnym, podczas gdy inne wolały skupić się na konkretnym działaniu, które uważały za bardziej znaczące (np. badania historyczne, wycieczka i doświadczenie w Auschwitz-Birkenau, wyniki warsztatów...).
Rozwój projektu doprowadził do zaangażowania lokalnych grup w organizację warsztatów dydaktycznych na temat ludobójstwa Romów i Sinti podczas II wojny światowej dla kilku klas uczniów w wieku od 12 do 16 lat . W trakcie warsztatów (10 godzin dla każdej klasy) różne lokalne grupy zaprojektowały partycypacyjne i interaktywne sposoby zaangażowania uczniów, wykorzystując filmy, bezpośrednie świadectwa, wywiady z członkami społeczności Romów i Sinti oraz relacje młodych liderów z ich podróży i doświadczeń w Auschwitz-Birkenau.
Od stycznia do czerwca 2024 roku młodzież zaangażowana w działalność projektu Tracer prezentowała produkty artystyczne stworzone podczas warsztatów na różnych publicznych wydarzeniach.
Ostatnie działania szkoleniowe projektu Tracer obejmowały nauczycieli i pracowników szkół w Polsce (Oświęcim), Portugalii (Braga i Figueira Da Foz) oraz we Włoszech (Bolonia, Florencja, Neapol).
Każda lokalna grupa składająca się z młodych liderów i przedstawicieli organizacji partnerskich przeprowadziła 10-godzinne szkolenie, podczas którego poruszono różne tematy min.: historię Romów i Porrajmos, przełamywanie barier i stereotypów, wspólne budowanie ścieżek walki z uprzedzeniami w teraźniejszości.
W tych miesiącach we Włoszech (Modena, Firenze i Neapol), Polsce (Oświęcim) i Portugalii (Braga i Figueira da Foz) odbyły się warsztaty artystyczne.
W trakcie warsztatów młodzi ludzi nauczyli się konkretnych technik artystycznych, które pomogły im zrealizować w swoich krajach i miastach produkt artystyczny (graffiti, broszura o historii Romów, teatr, krótki film animowany...) z przesłaniem antydyskryminacyjnym przydatnym do zachowania pamięci o Holocauście Romów i Sinti w Europie.
W wielu krajach europejskich co najmniej jedna osoba na dwie żywi nienawiść do Sinti i Romów (Pew Research Center, 2019).
Antycyganizm jest najbardziej rozpowszechnioną formą rasizmu wobec tej społeczności i opiera się na stereotypach i uprzedzeniach budowanych przez wieki i wzmocnionych w czasach nazizmu i faszyzmu.
